Τα βασικά γνωστικά, συναισθηματικά, διαπροσωπικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν παρορμητικότητα, αστάθεια, αναζήτηση προσοχής, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις που οδηγούν σε ένα διάχυτο πρότυπο διαπροσωπικών δυσκολιών, προβλημάτων απασχόλησης και σημαντικής ψυχοκοινωνικής δυσφορίας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν έχουν όλοι οι ναρκισσιστές διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας (NPD), καθώς ο ναρκισσισμός είναι ένα φάσμα. Οι άνθρωποι που βρίσκονται στο υψηλότερο άκρο του φάσματος είναι εκείνοι που ταξινομούνται ως NPD, αλλά άλλοι, που εξακολουθούν να έχουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, μπορεί να πέφτουν στο χαμηλότερο άκρο του ναρκισσιστικού φάσματος. 

Το DSM-IV-TR απαριθμεί εννέα διαγνωστικά κριτήρια, εκ των οποίων τουλάχιστον πέντε πρέπει να υπάρχουν για να θεωρηθεί ότι ένα άτομο έχει ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Αυτά τα εννέα κριτήρια είναι: 1) η έντονη αίσθηση αυτο-σπουδαιότητας, μεγαλομανείας και αλαζονεία, 2) φαντασιώσεις τελειότητας και ανωτερότητας, 3) αίσθηση ιδιαιτερότητας και μοναδικότητας,  4) χρειάζεται τον έπαινο και την αποδοχή, 5) ισχυρή πεποίθηση πως έχει περισσότερα δικαιώματα, 6) τάση εκμετάλλευσης των άλλων, 7) έλλειψη ενσυναίσθησης, 8) ζήλια, μνησικακία, καχυποψία, 9) υπεροψία και περιφρόνηση.

Οι ασθενείς με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) αισθάνονται πληγωμένοι, ταπεινωμένοι και άδειοι όταν τους επικρίνουν. Συχνά αντιδρούν με υποτίμηση, θυμό και περιφρόνηση. Για να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις, ορισμένοι ασθενείς με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας αποσύρονται κοινωνικά και προσποιούνται ψευδή σεμνότητα και ταπεινότητα ως μάσκα για τις υποκείμενες ιδέες τους περί μεγαλείου. Ο θυμός και οι διαταραχές της διάθεσης είναι κοινές αντιδράσεις στην απομόνωση, καθώς και αισθήματα ντροπής και ανεπάρκειας.